Alerjik rinit, halk arasında saman nezlesi olarak da bilinir. Burun mukozasının polen, toz, hayvan tüyü veya küf gibi alerjenlere karşı aşırı duyarlılık göstermesiyle ortaya çıkan, hapşırık, burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve kaşıntı gibi belirtilerle seyreden kronik bir üst solunum yolu hastalığıdır. Mevsimsel alerji olarak da bilinir çünkü genellikle polenlerin yoğunlaştığı ilkbahar ve sonbahar aylarında daha sık görülür. Küçük yaşlarda olmayan bu rahatsızlık, ilerleyen yaşlarda da ortaya çıkabilir.
Alerjik Rinit Belirtileri Nelerdir?
Saman nezlesi, soğuk algınlığına benzeyen belirtiler gösterebilir ancak virüs kaynaklı değildir. Alerjik rinit belirtileri şunlardır:
- Burun akıntısı
- Gözde kaşıntı, sulanma, kızarıklık (alerjik konjonktivit)
- Göz altlarında morluk ve şişlik
- Burun tıkanıklığı
- Sık hapşırma
- Öksürük
- Sinüslerde ağrı
- Burun, boğaz ve damakta kaşıntı
- Yorgunluk, halsizlik
- Astım atağı
- Sinüzit
- Orta kulak enfeksiyonu
Alerjik Rinit Tanısı Nasıl Konulur?
Belirtiler nezleyle karışabilir ancak bazı testlerle tanı konulabilir:
- Kan Tahlili: IgE antikorları ölçülür.
- Deri Prick Testi: Deriye alerjen maddeler uygulanarak tepkiler gözlemlenir.
Alerjik Rinit Nedenleri Nelerdir?
Saman nezlesi yaşam kalitesini düşürebilir. Mevsimsel olarak ya da yıl boyu sürebilir. Başlıca nedenler:
- Polenler
- Ev tozu akarları
- Böcek pislikleri
- Hayvan tüyleri
- Mantar/küf sporları
- Kimyasallar
- Nem ve rüzgar
- Kozmetik ürünler
- Sigara dumanı
Alerjik Rinit Tipleri
- Mevsimsel Alerjik Rinit: Polen kaynaklı, ilkbahar ve sonbaharda artar.
- Yıl Boyu Devam Eden Alerjik Rinit: Toz, hayvan tüyü gibi sürekli maruziyet sonucu ortaya çıkar.
- Mesleki Alerjik Rinit: İş ortamında maruz kalınan maddeler neden olur.
Risk Faktörleri
- Astım ve akciğer hastalıkları
- Egzama gibi cilt hastalıkları
- Ailede alerjik hastalık geçmişi
- Sigara içmek veya dumanına maruz kalmak
Alerjik Rinit Tedavisi
Herkese tedavi gerekmeyebilir. Ancak semptomlar şiddetliyse tedavi gerekebilir:
- Alerjenlerden uzak durmak
- Doktor önerisiyle ilaç kullanımı (antihistaminik, kortikosteroid)
- İmmünoterapi (bağışıklık sistemini alerjene karşı duyarsızlaştırma)
- Burun yıkama (tuzlu suyla)
Korunma Yöntemleri:
- Polen mevsiminde pencereleri kapalı tutmak
- Çamaşırları iç ortamda kurutmak
- Hava temizleyici veya klima kullanmak
- Sabah saatlerinde dışarı çıkmaktan kaçınmak
- Gözlük ve maske kullanmak
- Yatak takımlarını sık yıkamak
- Halıları kaldırmak
- Böcekleri uzak tutmak
- Hayvan temasından sonra elleri yıkamak
Sık Sorulan Sorular
Saman nezlesi bulaşıcı mıdır?
Hayır, bulaşıcı değildir. Alerjenlere karşı bağışıklık sisteminin verdiği tepkidir.
Saman nezlesi ile soğuk algınlığı farkı nedir?
Soğuk algınlığı virüs kaynaklıdır ve genellikle ateş görülür. Saman nezlesinde ise ateş olmaz, belirtiler çevresel alerjenlere maruz kalındıkça sürer.
Alerjik rinit atağı kaç gün sürer?
Temas süresine bağlıdır. Mevsimsel rinitte birkaç gün ile birkaç hafta arasında sürebilir. Ev tozu gibi alerjenlerle temas sürerse belirtiler yıl boyu sürebilir.
Alerjik riniti olanlar nelere dikkat etmeli?
Toz tutan eşyalar azaltılmalı, yatak takımları sık yıkanmalı, ev havalandırılmalı, sigara dumanından kaçınılmalıdır. Polen mevsiminde dışarı çıkarken gözlük ve maske kullanılmalıdır.
Mevsimsel alerjik rinit belirtileri nelerdir?
Burun akıntısı, hapşırma, burun tıkanıklığı, gözde sulanma/kaşıntı, boğazda gıcık, baş ağrısı.
Alerjik rinit olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Belirtiler çevresel faktörlerle tetikleniyorsa ve uzun süre devam ediyorsa testlerle tanı konulabilir.
Alerjik rinit en hızlı nasıl geçer?
Alerjenden uzak durmak, doktor önerisiyle antihistaminik ve burun spreyi kullanmak, burun yıkamak etkili olur.
Alerjik rinit hangi aylarda olur?
Mevsimsel tip genellikle Mart–Haziran arasında görülür. Ancak yıl boyu süren tip her mevsim etkili olabilir.