Astım Nedir?
Astım, solunum yollarını etkileyen kronik bir hastalıktır. Hava yollarının daralması ve iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. Nefes darlığı, öksürük, hırıltı ve göğüs sıkışması gibi belirtilerle kendini gösterir. Astım, her yaşta görülebilir ancak vakaların önemli bir kısmı çocuklukta başlar. Son yıllarda görülme sıklığı artmıştır.
Alerjik Astım Nedir?
Alerjik astım, özellikle bahar aylarında polen gibi alerjenlere maruz kalındığında ortaya çıkan bir astım türüdür. Kadınlarda daha sık görülür ve genellikle alerjik rinit ile birlikte seyreder.
Astım Neden Olur?
Astım birçok faktöre bağlı olarak gelişebilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- Genetik yatkınlık (ailede astım öyküsü)
- Alerjenlere (toz, polen, küf, hayvan tüyü) maruz kalma
- Kimyasal maddelere veya sigara dumanına maruziyet
- Bebeklik döneminde geçirilen solunum yolu enfeksiyonları
- Annenin gebelikte sigara içmesi
- Kapalı ve tozlu ortamlarda uzun süre bulunma
Astım Belirtileri Nelerdir?
Astım, zaman zaman ortaya çıkan ataklarla seyreder. Ataklar dışında hasta genellikle rahattır. Belirtiler genellikle gece ya da sabaha karşı şiddetlenir.
En sık görülen astım belirtileri:
- Nefes darlığı
- Hırıltılı solunum
- Göğüs sıkışması veya ağrısı
- Kuru öksürük
- Soluk alırken ıslık sesi
- Solunum yollarının iltihaplanması
Astım Tanısı Nasıl Konur?
Astım tanısı için öncelikle hastanın öyküsü dinlenir. Özellikle öksürük ataklarının sıklığı, zamanlaması ve tetikleyici faktörler sorgulanır. Tanıda kullanılan yöntemler:
- Solunum fonksiyon testleri
- Alerji testleri
- Akciğer grafisi
- Burun salgı testleri
Astım Tedavisi Nasıl Yapılır?
Astım tedavisi, hastalığın şiddetine ve altta yatan nedene göre planlanır. Alerjik astım söz konusuysa alerji ilaçları tedaviye eklenir.
Kullanılan tedavi yöntemleri:
- Solunum yoluyla kullanılan spreyler (bronkodilatörler)
- Kortizon (sprey veya ağızdan)
- Alerji tedavileri
- Atakların azaltılması için tetikleyici faktörlerden kaçınma
Tedavi süreci, atakların sıklığını ve şiddetini azaltmayı amaçlar. Tedavi mutlaka doktor gözetiminde yapılmalıdır.
Astımlı Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?
Astım hastalarının yaşam alanlarında alerjenlerden korunması önemlidir. Dikkat edilmesi gerekenler:
- Toz tutan halı, kilim, perde ve peluş oyuncaklardan kaçınılmalı
- Sentetik yastık ve yorgan tercih edilmeli
- Nevresimler haftada bir 50°C’de yıkanmalı
- Evi düzenli olarak havalandırmalı, nemden kaçınılmalı
- Polen döneminde camlar kapalı tutulmalı, dışarı çıkarken maske takılmalı
- Sigara içilmemeli, sigara içilen ortamlardan uzak durulmalı
- Grip ve zatürre aşıları ihmal edilmemeli
- Soğuk havadan korunulmalı
- Egzersiz öncesi solunum yolu açıcı ilaçlar kullanılmalı
- Mide reflüsü varsa uygun tedavi uygulanmalı
Astım hastaları göğüs hastalıkları, alerji ve iç hastalıkları uzmanları tarafından takip edilmelidir.
Astım Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kronik astım belirtileri nelerdir?
Kronik astım; tekrarlayan nefes darlığı, hırıltı, öksürük ve göğüste sıkışma ile kendini gösterir. Tedavi edilmezse yaşam kalitesini düşürür.
Alerjik astım belirtileri nelerdir?
Polen, toz, küf gibi alerjenlerle temas sonrası nefes darlığı, öksürük, hırıltı ve burun tıkanıklığı gelişebilir. Belirtiler özellikle bahar aylarında artar.